Pamiętacie adres Stefana Dedalusa z „Portretu artysty w wieku młodzieńczym” Jamesa Joyce’a: „Klasa Przygotowawcza, Gimnazjum w Clongowes Wood, Sallins, Hrabstwo Kildare, Świat, Wszechświat”.

Ten adres został sformułowany w 1915 roku. Gdybyście żyli w antycznej Grecji ok. 2145 lat wcześniej - w 230 r. p.n.e., i chcielibyście wysłać list do ówczesnego znanego uczonego Erastotenesa z Cyreny, który pierwszy zmierzył  obwód Ziemi (250000 stadionów = 40000 km), to moglibyście go zaadresować przed wręczeniem kurierowi w sposób następujący: Eratostenes, Syene na południe od Aleksandrii, Egipt, Świat.

Dzisiaj oba adresy należałoby uzupełnić następująco: Ziemia, Układ Słoneczny, Ramię Oriona, Droga Mleczna, Grupa Lokalna, Supergromada w Pannie, Laniakea, Wszechświat.

Ziemia i Układ Słoneczny znajdują się w obrębie Drogi mlecznej. Nasza galaktyka jest galaktyką spiralną, która mierzy około 100 tysięcy lat świetlnych. Uważa się, że zawiera od 100 do 400 miliardów gwiazd. Układ słoneczny z naszą planetą  znajduje się ok. 25000 lat świetlnych od centrum galaktyki i w przybliżeniu tyle samo od jej skrajnych obszarów.

Nasza galaktyka. Zaznaczono położenie systemu słonecznego.

Na przestrzeni dziejów nasza wiedza o otaczającym nas świecie nieustannie wzrasta. I to w coraz szybszym tempie. Eratostenes znał od podróżujących karawanami, że odległość między Syene (dzisiejszy Assuan w Egipcie), a Aleksandrią wynosi 5000 stadionów i na podstawie tego zdołał obliczyć obwód Ziemi.

Od czasów Stefana Dedalusa upłynęło niemalże 100 lat i poznano usytuowanie naszej galaktyki, a więc i Ziemi w bezmiarze Wszechświata. Nasz kosmiczny dom, Droga Mleczna jest częścią Grupy Lokalnej - ok. 54 galaktyk stanowiących  część Supergromady Lokalnej, znanej też jako Supergromada w Pannie, składającej się z kilkuset galaktyk. Supergromady są jednymi z największych struktur w skali Wszechświata, obejmującymi obszar ponad sto milionów lat świetlnych.

 Z kolei, jak odkrył niedawno międzynarodowy zespół uczonych  pod kierownictwem astronoma Brenta Tully z University of Hawaii, ta supergromada jest częścią znacznie większej struktury, którą nazwano Laniakea – po hawajsku  „przestronne niebiosa”. Nazwę zaproponował profesor języka hawajskiego Nawa’a Napoleon. Laniakea – tak nazywali się dawni polinezyjscy żeglarze, którzy wykorzystywali do nawigacji znajomość nieba podczas podróży po niezmierzonych wodach oceanu Spokojnego.

Jak wiadomo, galaktyki nie są rozmieszczone losowo w całym wszechświecie - znajdują się w grupach, jak nasza własna Grupa Lokalna, które zawierają dziesiątki galaktyk. Te z kolei w masywnych gromadach zawierających setki galaktyk, wszystkie połączone w sieci niczym w trójwymiarowej pajęczynie. Gdy spojrzymy na Wszechświat w bardzo dużej skali to zobaczymy, ze rozkład widocznej materii jest posiatkowany. W oczkach tej kosmicznej sieci jest prawie pusty, wzdłuż nici istnieją gromady galaktyk, a w jej węzłach, gdzie sieci tej trójwymiarowej pajęczyny przecinają się, znajdują się największe struktury we wszechświecie - supergromady. 

Struktury te sąsiadują z sobą, ale do tej pory naukowcy nie mieli pojęcia, jak dokładnie określić ich granice

Zespół astronomów zaproponował nowy sposób oceny tych struktur wielkoskalowych, badając ich wpływ na ruchy galaktyk. Przez odwzorowanie prędkości galaktyk z uwzględnieniem prędkości rozszerzania się wszechświata określonej stała Hubble’a w całym naszym wszechświecie lokalnym, zespół był w stanie określić obszar przestrzeni gdzie dominuje dana supergromada.

Związane to jest z położeniem i kierunkiem ruchu konkretnej galaktyki, który pozwala przypisać ją do określonej gromady i określić przybliżone granice całej supergromady w przestrzeni wszechświata. Po uwzględnieniu ruchu związanego z rozszerzaniem się wszechświata zapoczątkowanego w Big Bangu ok. 13,8 mld lat temu, zespół astronomów był w stanie sporządzić 3D-mapę pokazującą, jak grawitacja formuje kosmiczne kształty supergromad.

Kliknij!

Droga Mleczna znajduje się na przedmieściach jednej z takich supergromad, która po raz pierwszy została starannie odwzorowane za pomocą nowych technik. Supergromada Laniakea ma średnicę ok. 520 milionów lat świetlnych, czyli ok. 5000 razy większa od średnicy Drogi Mlecznej. Masa supergromady Laniakea wynosi 1017 (sto milionów miliardów) Słońc i przewyższa masę naszej galaktyki 100000 razy.

Laniakea. Każda biała kropka to galaktyka - czerwony region zawiera wiele galaktyk, niebieski to prawie puste przestrzenie. Białe linie reprezentują kierunki, wzdłuż których galaktyki zmierzają ku środkowi masy Laniakea. Strzałka wskazuje położenie Drogi Mlecznej w pobliżu brzegu supergromady. Na rysunku widoczne są sąsiednie supergromady.

Nowa kosmiczna 3D-mapa gęstości i ruchu galaktyk w przestrzeni daje uczonym bezprecedensowy pogląd na granice naszej gigantycznej gromady Laniakea, w której znajduje się Droga Mleczna. Jednocześnie astronomowie określili dane naszych sąsiednich supergromad galaktyk: Shapley, Herkules, Coma,  oraz Perseusza-Ryb. W tych supergromadach, przepływ galaktyk zmierza do własnego centrum grawitacyjnego charakterystycznego dla danej supergromady.

„W końcu udało się nam określić kontury galaktycznej supergromady, którą możemy nazwać swoim domem. To wygląda tak, jakbyście po raz pierwszy zauważyli, że wasze rodzinne miasto jest tylko częścią o wiele większej grupy miast, które stanowią kraj i graniczą z innymi podobnymi krajami” – tak to ocenił astronom  Brent Tully.

Droga Mleczna stanowi część gromady galaktyk w Pannie, która jest częścią jeszcze większej struktury, składającej się z 13 gromad galaktyk - czyli Laniakea obejmującej ok. 100 tys. galaktyk. Panna znajduje się na samym skraju Laniakea. 

Badania prowadzone przez zespół Brenta Tully’ego opisują nowy sposób definiowania granic - gdzie dana supergromada się kończy oraz gdzie zaczyna się kolejna. Na podstawie grawitacyjnego krajobrazu lokalnego Wszechświata udało im się opisać ruchy galaktyk i w ten sposób stworzyć na nowo mapę niezbędną do określenia naszego położenia w przestrzeni kosmicznej.

Astrofizycy do swoich badań wykorzystali bazę danych, w której skorelowanych ze sobą zostało 8 tys. prędkości różnych galaktyk. Korzystając ze skomplikowanego algorytmu udało im się przełożyć te dane na trójwymiarowe pole przepływu i gęstości galaktyk. Poprawne zrozumienie ruchów galaktycznych umożliwia dogłębne zrozumieniu kosmologii. Metoda zastosowana przez zespół Tully’ego jest dalece bardziej przydatna niż dotychczasowe sposoby mapowania położenia materii we Wszechświecie, ponieważ umożliwia tworzenie modeli przestrzennych niezbadanych jeszcze rejonów.

Prócz tego, ruchy galaktyk odzwierciedlają rozkład wszelkiej materii istniejącej w danym obszarze – w tym także i ciemnej, a nie tylko tej, którą jesteśmy w stanie zobaczyć naszymi teleskopami. Mimo to, badania zespołu z hawajskiego Uniwersytetu najprawdopodobniej nie będą ostatnim słowem nauki w tej tematyce. Uczona astronom  Gayoung Chon z Instytutu Maxa Plancka w Garching ze swoim zespołem pracuje nad diametralnie inną definicją supergromady, jako struktury mającej w pewnym momencie zapaść się w jeden obiekt.

Badanie kierunków przepływów galaktycznych pozwoliło astronomom odkryć zupełnie nowy poziom organizacji naszej przestrzeni kosmicznej. Nasza wiedza w tej dziedzinie znowu się powiększyła. Najbardziej prawdopodobne jest, że  wkrótce Laniakea okaże się częścią jeszcze większej struktury kosmicznej, która dopiero jest do odkrycia. Tak więc widziany przez nas, wszechświat rozszerza się, a wiedza o nim  i zrozumienie go będzie ciągle rosło. Dzięki badaniom zespołu Tully’ego, zdobyliśmy kolejny wgląd w nasze miejsce we wszechświecie – jeszcze raz ujrzeliśmy jak mali jesteśmy w bezmiarze Wszechświata.

Patrząc teraz na mapę grawitacyjnych przepływów galaktyk w naszej części Wszechświata, myślę o niej jako o mapie drogowej przyszłych migracji ludzkości i kierunkach ekspansji naszych potomków. 

Nasze poznanie wszechświata zaledwie się rozpoczęło – jesteśmy dopiero w stadium początkowym tego poznawania. Wszechświat ma przecież 13, 8 mld lat, a nowoczesna nauka zaledwie kilka setek.

Oto zestaw czterech filmów o Laniakea który daje czytelnikowi pojęcie ogólnej struktury naszego kosmicznego domu – obrazuje supergromadę i ruchy galaktyk w tym obszarze wszechświata: 

https://vimeo.com/104704518

https://www.youtube.com/watch?v=rENyyRwxpHo

https://www.youtube.com/watch?time_continue=7&v=ycpXwvEz0QE

https://www.youtube.com/watch?time_continue=6&v=No0omeHIxwo

Wszechświat jest zbudowany w sposób teleologiczny - inteligentne życie jest jego celem. Zostało w nim stworzone na planecie Ziemia w Drodze Mlecznej, na której panuje człowiek. A już Immanuel Kant pisał: „…Jeśli w ogóle ma miejsce ostateczny cel, który rozum powinien wskazać a priori, to tym ostatecznym celem może być tylko człowiek".  Zaś jego celem było czynienie Ziemi sobie poddaną i zblizanie sie do celu ostatecznego: czynienia sobie poddaną ziemi na mnóstwie planet naszego Wszechświata, ktore zostały nam przeznaczone.  Czeka nas przekształcanie się ludzkości w cywilizację planetarną  i dzięki przyszłym rewolucjom naukowym w cywilizację kosmiczną.  

---

tagi: wszechświat  cywilizacja kosmiczna  twój adres 

	Zbigwie
	16 grudnia 2017 20:57

32     2455    5 zaloguj sie by polubić